Vào miền huyền thoại (В стране легенд)

Những võ công hào hùng của chàng kị sĩ Roland đã theo dao ngôn bay đi rất xa. Truyền rằng, bọn xẩm nhân thường ca tụng chàng trong chư doanh hòng nuôi lớn sĩ khí toàn quân trước giờ xung trận. Còn lũ nhà trò thường ra hội trường kể truyện chàng khiến người người há hốc bỏ mặc những chén rượu đầy, quên phắt những vũ điệu huyên náo. Thế là ai cũng si mê truyện đấng hùng anh.

Roland phải trải đời chinh chiến triền miên, song cơn kịch chiến trên đèo Roncevaux vẫn ngời sáng nhất. Người ta vẫn bảo, chỉ cần nhắc đến Roland thì ai nấy liên tưởng ngay Roncevaux mà hít một hơi rõ sâu.

Và đây truyện kể cuộc huyết chiến cuối cùng của chàng Roland.​

Phần 1 : Uther Đồ Long

Bữa ấy có một kị nhân dong ngựa khỏi vương đình Camelot. Không ai tiễn chân, cũng chẳng ai đốt đuốc cho y đỡ lạc trong bóng tối. Cánh cổng sắt nặng trịch cứ như bị trận gió nào thổi tung, còn chiếc cầu kéo cứ lẳng lặng hạ dần xuống mà chẳng phiền ai đỡ cho.

Chỗ bìa rừng có một đám mục dân đang họp quanh đống lửa và xầm xì những câu gì chẳng rõ. Thốt nhiên có tiếng vó ngựa ở đâu dồn lại.

Trên đường cái có một kị nhân phi ngựa hết tốc lực. Bỗng ánh lửa bừng dậy hướng về phía y như cái cột chót vót. Bọn người chăn chiên bèn giụi mắt trông cho rõ : Một ông lão râu tóc dài trắng như tuyết đang phi nước đại và còn ôm cái bọc gì trước ngực.

- Chỉ có kẻ gian mới vậy ! - Một mục tử khẽ rùng mình nói - Ai lại phúc hậu thế mà lang thang một mình tối muộn này ư ?

- Câm đi, thằng đần ! - Mục phu quát vào mặt hắn - Cho mày theo chỉ tổ quẩn chân các bố. Tao tuy có già, nhưng vẫn nhìn xa hơn đám trẻ như bây. Đấy là Merlin, ông thầy pháp Merlin, rõ chửa ?

- Thế liệu Merlin có phải con cái quỷ dữ không ? - Mục tử vẫn run bắn lên mà đáp.

- Lưỡi mày dài nhỉ ? Merlin là pháp sư thông thái lắm. Ngay vua Uther Đồ Long còn chẳng dám động chân tay một khi ông ta chưa hiến kế gì. Phận bầy tôi là phải phụng vụ vua như thế chứ.

- Thế có đúng là Merlin thường cải trang để thoắt ẩn thoắt hiện ở những chốn vắng vẻ như thế này ?

- Thế thật ! Cứ hình dung rằng, ngay trước mắt có lão hành khất mù lòa, và biết đâu lại là pháp sư Merlin. Nhưng cũng có khi là thằng nhãi để tóc xoăn tít hoặc con hươu có đôi gạc vàng, dễ đều là Merlin đấy. Merlin mà làm phép ma thì đố ai đọ nổi ? Đã bao phen nhờ Merlin mà đức vua Uther nhà ta đả bại cường địch rồi đấy.

- Chắc hẳn Merlin lại vừa bệ kiến đức vua nên được ngài thưởng hậu một món hời gì đây. Hãy thử ra xem kĩ thế nào ! - Mục tử bàn như vậy.

Nhưng chỉ một chốc, có lãng nhân mù dở cùng ngồi sưởi với lũ mục súc cất tiếng mà rằng :

- Chú em nói thế là chưa tròn đâu ! Người đương cưỡi ngựa kia bế một đứa bé đấy. Nó còn đỏ hỏn ! Kì thật chính lão đã nghe ra tiếng trẻ con hờ khóc, như dơi kêu càng cạc vậy.

- Thôi thôi, nhà anh nghe được gì thì hẵng giữ trong lòng ! - Một lão mục phu nạt người ấy - Cứ coi là đêm nay chúng ta ngủ say như chết, và ngay cả trong mơ cũng chẳng được thấy gì sất.

Ngay sau cái đêm đó, Uther Đồ Long quốc vương Toàn Anh bỗng lâm trọng bệnh. Thực ra ngài đã luống tuổi và qua nhiều năm bị những vết thương chiến tranh hành hạ. Thế nên, như thể sau một đòn sét đánh, cây sồi hiên ngang giữa trời đã phải héo mòn.

- Nghe Merlin phán rằng, đời ta tận đến nơi rồi - Nhà vua nắm chặt tay người vợ hiền, bà hậu Igraine, mà nói những lời như vậy - Hắn đâm lo rằng, sau khi ta nhắm mắt, sự loạn sẽ ập đến ngay thôi. Này vương hậu yêu dấu, hãy coi đây là điều thần mật của hai ta và bảo lưu như thánh thể. Thật cho đến lúc chết mà ta vẫn trăm mối tơ vò.

Nguyên đức vương hậu Igraine có hai lệnh ái trong hôn phối đầu đời : Morgause và Morgan Tiên Nữ. Sau khi bà phải cải giá, vua Uther vội đẩy con riêng của vợ ra xa bằng cách gá họ cho các bậc hiền vương trong thiên hạ.

Hung tin về bệnh tình của đức vua Uther lan mau và trở thành miếng mồi ngon cho bọn cừu thù cũ. Cho nên chúng nó ngày càng tỏ ra càn rỡ hơn và đua nhau cướp phá cái sản nghiệp mà ngài từng lao tâm bao phen mới giành được.

"Ta không đành nằm giường chết giống một bệnh nhân. Hãy đưa ta ra chiến trường ngay, để được vinh dự chết như chiến binh !" - Vua Uther đã dụ như thế đấy.

Bọn thị vệ bèn khoác lại nhung phục cho đức vua và cột thanh bảo kiếm vào bàn tay đã rất yếu của ngài.

Độ ấy vua Uther quyết định dong ngựa đi tiền quân hiệu lực để dễ đối diện nghịch thù và ra sức tàn mà đả bại chúng nó. Khi đã hết hơi, vua tựa mình xuống cổ ngựa mà hoăng.

Cũng trong ngày ấy, vương hậu Igraine từ trần. Từ nay ngôi báu Anh quốc tạm thời bỏ ngỏ.

Thế là trong cõi sảy ra trận đại loạn kinh hoàng. Chư hầu bất kể lớn nhỏ gì, không còn phân biệt công tước hay nam tước nữa, ai nấy gây chiến với nhau. Họ đua nhau đánh phá lâu đài, đốt thôn, cướp giết hiếp không thua gì phường sâm lâm thảo khấu.

Tự bấy các nẻo đường trở nên rất khó đi, vì đâu đâu cũng có quân mai phục. Hỡi người lữ thứ, muốn giữ cái mạng bé mọn thì hẵng bỏ tiền ra chuộc, nhược bằng không, hãy nói lời chào từ biệt cuộc sống này đi là vừa !

Vậy rằng, toàn thể gia quốc đang rỉ máu.

Phần 2 : Hợp pháp vương

Ở thời kì các kị sĩ Bàn Tròn còn mải thực hiện những chiến tích oai hùng, có vị vua già tên là Rivalin cai trị xứ Loönois. Ngài đã bao phen thân chinh hiệp trợ cho một lân quốc hùng cường, đấy là đức vua Margh miền Kernow. Tựu trung, hai vua đều là xứng danh vô địch trong thiên hạ.

Nhằm thiết lập giao hảo vĩnh viễn, vua Margh quyết định gá lệnh muội Blanziflor yêu kiều sang làm vợ Rivalin. Quả thật, vua Rivalin và nàng hậu son sắc yêu nhau rất chân thành. Vậy nên hai người đều hân hoan đợi ngày đứa con đầu lòng chào đời.

Tòa lâu đài vương thất sừng sững ở sát biển. Ngày nào giai nhân Blanziflor cũng đi ra cửa sổ buồng ngủ trông những con sóng tung bọt trắng xóa vào ghềnh đá. Ở bên kia hải dương, chỗ sương giăng hàng lớp là đất Éire, mà kẻ tể trị rất hiếu chiến và hung bạo.

Truyền rằng, có một đêm vắng trăng, nhờ màn sương dày mà quân thứ Éire lén phạm vào cõi Loönois.

Tiếc thay, tiếng tù và báo nguy vang lên quá trễ. Đức vua Rivalin vội chạy đi trang bị. Thế rồi bất chấp hàng ngũ chẳng mấy người, vua vẫn xông ra giáo chiến với giặc thù.

Suốt cái đêm ấy, bà hậu Blanziflor đứng trên vọng canh lâu đài để chiêm ngưỡng các chiến đĩnh Éire cháy rực ngoài khơi. Vậy rồi tia ban mai cũng xuất hiện và đem phúc âm về với vương hậu : Kẻ nghịch kia đã thất bại và phải thối lui. Nhưng ngay sau đó có hung tin : Quốc vương Rivalin vong trận rồi.

Cũng hôm đó, đức vương hậu Blanziflor trở dạ sinh ra một anh hài rất kháu. Hội chúng lấy làm mừng vì vương nhi đã kịp chào đời, nhưng niềm hoan hỉ ấy lại vang lên thành tiếng khóc trùm khắp lâu đài.

- Hỡi con ta ! - Bà hậu thở dài rất khẽ - Trong khoảng khắc u ám nhất đời ta thì con lại được thấy sáng. Vậy từ nay danh con là Tristan !

Thế là theo ý lệnh bà, "Tristan" có nghĩa "khoảng khắc bi thương". Đến đây thì bà gục đầu xuống vai và ra đi mãi mãi.

Chư hầu nhà vua Rivalin bèn triệu tập ngay một đại nghị và ra phán quyết rằng, việc dưỡng dục ấu chúa Tristan sẽ ủy thác cả cho người cận vệ trung thành nhất của đại hành vương là Gorvenal.

Lão Gorvenal đã huấn luyện cậu bé không biết bao nhiêu mà kể : Nào dùng thương với kiếm, nào săn hươu và lợn lòi. Lão còn dạy cậu ta thuần hóa ngựa hoang, lái thuyền vượt bão bể, nhưng cái chính là, ông thầy đã giáo huấn Tristan phải nhơn hậu, trung hiếu, có lòng trắc ẩn với những kẻ yếm thế và thường xuyên bị hạ nhục trong cõi đời.

Cho đến kì Gorvenal nhận thấy bản thân không còn gì dạy cậu trò này nữa, lão quyết định dẫn y vượt biển vào đất Francia. Ở chốn này, Tristan được học thêm phong hóa thuần hậu của các dân Francia. Thuở ấy có một xẩm nhân rất kì tài đã dạy chàng ca ngâm và cả gảy hạc cầm.

Đến năm Tristan được mười chín tuổi, chàng hay tin đức trưởng bá Margh mới gặp nạn lớn. Số là rợ Éire tràn sang hãm thành Tre-war-Venydh rất khốc liệt. Nên ngay hôm ấy, Tristan chẳng lần khân bèn lên đường. Chàng cưỡi thuyền vượt trùng dương thung dung đi vào hải phận Kernow.

Ngày hàng hải thứ bảy, bãi biển lô nhô đá vách đã rập rờn trước mắt, mà trên đỉnh chính là lâu đài Tre-war-Venydh. Thành quách này xây nên tuyền bằng đá to nặng màu ngọc lam huy hoàng.

- Nghe đâu, thành này do giống cự nhân phương Bắc cất lên đấy - Gorvenal bảo Tristan - Anh còn trẻ, mắt vẫn tinh, hãy nom hộ ta cái gì ven bờ thế kia ?

Tristan mới ngóng ra xa : Đấy là những chiến đĩnh Éire mui nhọn hoắt xếp dài khắp bãi cát. Riêng chiếc to nhất thì giương buồm đỏ đục như máu.

Thế là Tristan với Gorvenal đành cập một bến nước khuất nẻo, rồi mới vội ruổi ngựa đi bệ kiến đức vua Margh.​

Ngài công tước già xứ Brabant-Limburg vừa tạ thế. Coi như ngài bỏ lại đứa con gái còn nhỏ tên Elsa, mà hiển nhiên từ nay nàng được thừa kế mọi di sản của vua cha.

Ngay khi hồi chuông báo tang dóng lên, hàng chư hầu ngoan cố bèn ngửng mặt. Họ đã thầm vẽ ra viễn cảnh được sở hữu cả lĩnh địa trù phú này.

Sự thế này đã trở nên nguy cấp đối với số phận lâu đài Antwerpen. Ai nấy chỉ bàn với nhau rằng : Thiếu nữ mảnh mai dường kia sao có thể trị quốc được ? Rồi nay mai ai đáng làm đức lang quân để còn giám hộ đất Brabant ?

Kể ra Elsa quả là bực nhất trong hàng mĩ nữ : Ánh mắt trong hơn cả suối rừng sâu, mái tóc tơ óng ả thường thắt bím, lại điểm xuyết những hột trân châu lóng lánh sao sa, còn dài đến gót son nữa chứ. Bọn ngâm sĩ hằng đua nhau ca tụng nhan sắc và tâm hồn nàng, cũng không bỏ sót vốn thừa kế khôn xiết nhà nàng.

Thế là độ ấy, các kị sĩ lỗi lạc từ muôn nơi dồn về chỉ để cầu hôn công nữ Elsa mà thôi.

Nghe nói, khi nàng ra tiếp khách, ai nấy phải thốt lên thừa nhận rằng các dao ngôn đúng cả, không thêm cũng chẳng bớt chút gì. Ấy vậy, bọn người cầu hôn đến trắng tay mà đi cũng tay trắng.

Nàng khước từ không sót một ai. Trái tim Elsa chẳng rung động, do vậy mà, lúc này tâm thần đâu có mách nước được gì ?

Bấy giờ kị sĩ trứ danh Friedrich von Telramund đến lâu đài cùng đoàn tùy tùng đông lắm. Trong chuyến phiêu lưu nọ, chàng được tin ngài công tước Brabant hoăng, mới vội tìm về Antwerpen. Kể ra von Telramund cũng oai phong lẫm liệt lắm : Cao lớn, đẫy đà, thậm chí vượt trội so với người đương thời. Mỗi bước chân chàng thật chắc nịch, như thể sàn đá cũng khẽ rung khi chàng đi ngang các sảnh và ngõ lối trong lâu đài.

Khi tham gia võ hội hay lâm trận, không một ai đấu lại von Telramund, mà thậm chí luôn bị chàng dẫn trước một hiệp. Tuy nhiên, thanh danh chàng chỉ thật lừng lẫy sau cái ngày chàng hạ được con mãnh long ở miền sơn lâm Thụy Điển.

Ngay tại đại điện Antwerpen, trước mặt hàng trăm kị sĩ và nam tước miền Brabant-Limburg, von Telramund khảng khái tuyên bố bàn tay Elsa đã về chàng cùng mọi vinh hiển.

"Này là lời tôi, thưa chư vị quý nhân ! Nhằm hôm công nữ Elsa tròn mười lăm tuổi, đức công tước Brabant đã vời tôi vào bệ kiến. Trước mặt tôi, ngài có nói : Ta cảm được rằng, ngày tận số không còn bao lăm nữa, anh hãy làm đấng trượng phu để thay ta giám hộ tiểu nữ Elsa nhé. Vừa nói xong, ngài đã nắm lấy tay tôi. Cả hai chúng tôi gồm công nữ Elsa và tôi đã thề nguyện vâng phục ý chí nơi ngài. Mà nay là lúc tôi phải hoàn thành lời cam kết, cũng là duyên do dẫn tôi về đây".

Các quan cận thần của công nữ Elsa lấy làm ngạc nhiên, vì họ cho rằng, lão công tước chưa khi nào bàn soạn với họ là đã hứa gả lệnh ái cho von Telramund. Vả chăng, cũng thậm nguy một khi von Telramund nắm quyền tể trị xứ Brabant này. Bản thân von Telramund rất ác nghiệt và tham vọng. Nên họ mới bảo nhau : Việc ấy có thực ư ?​