Qua quá trình tiếp xúc với nhiều bạn học và sử dụng ngoại ngữ, mình nhận thấy các bạn đều mắc chung những lỗi cơ bản. Những lỗi về phát âm, từ vựng, ngữ pháp… thì mình không đề cập đến làm gì. Ở đây mình chỉ ra 5 lỗi xuất phát từ tâm thế chủ quan của người học khiến họ chậm tiến bộ, từ đó đưa ra cho các bạn một vài lời khuyên mà mình hy vọng sẽ trở nên hữu ích cho các bạn.
1. HỌC RẤT NHIỀU NHƯNG BIẾT RẤT ÍT.
Mình biết có những bạn học tràng giang đại hải, cố gắng dùng thứ ngoại ngữ mà mình theo đuổi ở một trình độ cao hơn so với người bình thường bằng cách diễn đạt ý tứ thông qua những cụm từ, những hiện tượng ngữ pháp hiếm gặp. Nói tiếng Anh thì dùng từ cổ, nói tiếng Pháp thì dùng thì quá khứ đơn, nói tiếng Nhật thì lôi ngữ pháp N1 ra diễn đạt... Ồ, ấn tượng đấy. Nhưng khi được hỏi về những từ hay ngữ cơ bản nhất có thể gặp trong cuộc sống thì bạn lại không biết. “4 con cơ, rô, bích, tép trong tiếng X nói thế nào?”, “góc tù, góc vuông, góc nhọn trong tiếng Y nói ra sao?”… Sự thật là cho dù bạn nghĩ kiến thức bạn học được cao siêu đến đâu chăng nữa thì bạn cũng không thể dùng ngôn ngữ vào những công việc chuyên nghiệp nếu bạn không biết những khái niệm cơ bản nhất mà bạn vẫn gặp hằng ngày. Trong khi đó những thứ mà bạn cho là cao siêu kia lại khá "dị" trong mắt người bản địa vì chẳng mấy khi họ dùng tới. Để giải quyết tình trạng này mình khuyên các bạn tìm đọc lại những sách cơ bản nhất về nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống thường ngày, tốt nhất là đọc bách khoa toàn thư cho trẻ em bằng thứ tiếng mà bạn đang theo đuổi. Chắc chắn bạn sẽ ngạc nhiên vì thấy "sao từ cơ bản thế này mà mình lại không biết?".
2. HỌC RẤT LÂU NHƯNG THIẾU TẬP TRUNG.
Điện thoại và các thiết bị thông minh khác, những thứ tưởng như rất hữu ích cho việc học dưới bàn tay của bạn lại biến thành thứ giết chết sự tập trung của bạn. Thi thoảng lại mở máy check tin nhắn, lướt facebook, đọc vài trang báo dạo, hay đang học cái này thì nghĩ đến cái khác, đang làm bài tập này lại nghĩ đến bài tập kia, đang học cho mình lại nghĩ đến trình độ của người khác, rốt cuộc hiệu suất của việc ghi nhớ bị giảm đi đáng kể. Một ngày bạn học 5 tiếng như vậy cũng không bằng 1 tiếng thật sự tập trung toàn tâm toàn ý. Tốt nhất các bạn nên để điện thoại và các vật dụng không cần thiết ngoài tầm tay, tầm mắt khi học. Và luôn nhớ rằng “dục tốc bất đạt”, chỉ có đi từ từ từng bước một với sự tập trung cao độ mới là con đường gặt hái kiến thức hiệu quả nhất.
3. PHÁT ÂM HAY NHƯNG THIẾU CHÍNH XÁC.
Rất nhiều bạn tự tin về phát âm của mình. Mình biết phát âm cũng là một loại khả năng thiên phú. Có những người chỉ cần nghe người khác nói là bắt chước được lại liền, bất kể là khi họ học ngôn ngữ phương đông hay phương tây. Nhưng cũng có những người chỉ phát âm tốt được ở một loại ngôn ngữ nào đó. Và cũng có những người cố gắng mãi cũng không phát âm hay được. Nhưng thật ra điều đó không quan trọng. Điều quan trọng là đối phương có hiểu mình muốn truyền tải cái gì hay không. Mình nhận thấy những người phát âm hay thường là những người mắc lỗi về… phát âm. Giọng nghe có vẻ giống người bản địa nhưng thực ra đánh sai trọng âm, nói sai âm tiết, ngay cả người bản địa nghe cũng chẳng hiểu gì. Vậy thử hỏi phát âm hay có ích chi? Đó là hậu quả của sự chủ quan và lười nhác do chính khả năng thiên phú kia mang lại. Mình khuyên các bạn khi học một từ nào đó đừng bao giờ phán đoán cách phát âm của nó mà dùng bừa bãi. Thay vào đó hãy dùng từ điển để xác nhận thanh âm của âm tiết và vị trí của trọng âm. Phát âm có thể không hay nhưng chính xác tức là bạn đã thành công trong việc truyền tải thông điệp đến với người nghe rồi.
4. NÓI RẤT NHIỀU NHƯNG THIẾU NỘI DUNG.
Khi bạn triển khai một đoạn hội thoại nào đó, bạn thường có xu hướng giữ được sự tự nhiên trong cách nói càng lâu càng tốt. Sự tự nhiên này của bạn làm nên ấn tượng tốt từ người nghe, đúng vậy, nhưng quan trọng hơn, nó khiến bạn trở nên tự tin hơn với chính bản thân mình. Nghe có vẻ tốt cho bạn nhưng thật ra lại không phải vậy. Rất nhiều người tự ru ngủ chính mình trên sự tự tin này. Ra bờ hồ, vào quán cà phê gặp mấy ông tây, câu chuyện quanh đi quẩn lại cũng chỉ có từng ấy câu nói, từng ấy nội dung, được lặp lại khi dùng với hết người này đến người khác. Bạn nghĩ như thế là bạn thành thục ngôn ngữ đó? Bạn nhầm. Trong cái cây ngôn ngữ đó bạn chỉ thành thục mỗi một cái lá mà bạn luyện đi luyện lại suốt ngày mà thôi. Muốn cải thiện tình trạng này thì bạn phải thay đổi tâm thế của mình. Nói chậm đi cũng không sao, nói ngắc ngứ cũng không sao, nói phải chủ đề mình không có kiến thức, phải dùng từ điển để tra cũng không sao, miễn là học được thêm từ vựng và kiến thức từ cuộc hội thoại đó. Học là để gặt hái thêm cái mới khiến mình ngày càng mạnh hơn chứ không phải cứ lấy cái cũ ra để trấn an mình, rốt cuộc mãi vẫn là dậm chân tại chỗ.
5. Ý RẤT NHIỀU NHƯNG DIỄN ĐẠT KÉM.
Trước đây mình có sửa bài luận cho một vài bạn. Ngoài những lỗi từ vựng, ngữ pháp vặt vãnh không có gì để bàn ra thì mình nhận thấy có những bạn ý tứ trong bài rất tốt nhưng cách triển khai ý đó thường đi vào lối mòn. Lẽ ra với từng ấy ý các bạn ấy hoàn toàn có thể viết hay hơn. Đây là hậu quả của việc ít đọc, chủ yếu là tự triển khai ngữ pháp rồi lắp ghép với từ vựng thông dụng và lặp đi lặp lại. Nếu bạn chỉ đơn giản muốn truyền tải thông điệp của mình tới người đọc một cách đơn giản thì bạn đã thành công. Nhưng ấn tượng về bài luận của bạn trong mắt người đọc cũng chỉ là con số 0. Bạn cần đến những bài luận không chỉ để mô tả hay phát biểu cảm nghĩ mà còn để rèn luyện trau chuốt khả năng dùng từ và ngữ của mình. Khi đó bạn hoàn toàn có thể dùng thứ ngôn ngữ đó theo cái cách còn hay và uyển chuyển hơn cả người bản địa, bất kể là bằng lời nói hay chữ viết. Chỉ có việc đọc và đọc thật nhiều, ghi nhớ rồi bắt chước theo mới giúp bạn cải thiện được tình hình. Today a reader, tomorrow a leader. Đừng bao giờ ngừng đọc.
Bài viết của tác giả 3T