Hướng dẫn "Tôi đã học ngoại ngữ như thế nào "

levietbao

Thành viên thường
"Ngày xưa anh học ngoại ngữ như thế nào?", đó là câu rất nhiều người hỏi. Vậy tôi xin được chia sẻ một vài điều như sau.
Ngày trước tôi học một trường đại học trên TN. Nhập học năm 2004, đến năm 2006 thì bắt đầu tự học ngoại ngữ. Ngày đó chỗ tôi mới có internet (mạng dial-up), đến điện cũng có thể nói là một thứ xa xỉ vì một tuần cắt vài lần, vài ngày là chuyện bình thường. Nơi tôi ở cách xa trung tâm, đi 10 cây số mới có một hiệu bán sách ngoại ngữ. Một mình tự học không thầy cô, không bạn bè, như người lần mò trong đêm tối. Vậy tôi học như thế nào?
1. Học từ sách.
Đây là nguồn học duy nhất của ngày ấy. Hồi đó tôi phải tiết kiệm từng đồng tiền ăn sáng để mua sách. Tôi lọc cọc đạp xe đến hiệu sách nhiều lần nhưng hầu như lần nào đến cũng chỉ đứng xem chứ không dám mua. Quyển nào quyết định mua cũng phải đắn đo cân nhắc kỹ lắm. Và mua về rồi thì phải đọc cho nát nó ra. Tôi quan niệm sách nào cũng cho ta kiến thức nên không đi theo một giáo trình cụ thể nào cả. Miễn là tôi thấy cuốn đó trình bày dễ hiểu, hợp với trình độ của mình là tôi mua. Về sau tôi nhận đi dạy gia sư, ôn thi đại học môn tiếng Anh. Dù phải đạp xe đi dạy xa với thu nhập ít ỏi nhưng nó cũng đủ để thoả mãn thú mua và đọc sách của tôi.
2. Học từ những người bạn.
Tôi nhớ đến khoảng năm 2007 thì trường tôi bắt đầu nhận các sinh viên nước ngoài nói tiếng Anh của chương trình GAP đến thực tập tại trường. Lúc đầu tôi luôn băn khoăn không hiểu mấy bạn nước ngoài đó họ chọn đâu không chọn lại chọn cái nơi khỉ ho cò gáy thực tập làm gì. (Xin lỗi các bạn TN, thật sự là hồi đó tôi rất chán nơi ấy
:D). Về sau tôi biết họ muốn đến để xem và trải nghiệm cuộc sống nơi xa đô thị ở một đất nước còn lạc hậu thì như thế nào. Tôi lập tức phấn chấn hơn, chủ động tìm đến họ để giao lưu, kết bạn. Họ không chỉ là những người giúp tôi hoàn thiện hơn kỹ năng nghe nói tiếng Anh. Họ còn cho tôi kiến thức, cho tôi thêm cảm hứng để mơ về một ngày cũng được đi đây đi đó, đến các miền đất mới như họ.
2007 cũng là năm tôi bắt đầu học tiếng Trung. Thời gian này rất khó khăn vì tôi chỉ toàn học trong sách. Rồi hè năm đó dù nợ nhiều môn nhưng tôi quyết định không ở trường đăng ký học thêm mà lại về Hà Nội. Thế rồi gần như ngày nào tôi cũng lang thang đến các trường như đại học ngoại ngữ thuộc đại học quốc gia Hà Nội và đại học Hà Nội (Ngày đó là đại học ngoại ngữ Hà Nội) để tìm sinh viên Trung Quốc, chủ động làm quen và xin học hỏi. Một tháng hè tôi gầy rộc đi, chi phí đi lại các kiểu cũng tốn kém nhưng đổi lại là tôi học được thật nhiều từ họ. Ngày đi tìm bạn bè giao lưu, tối về lại ngồi đọc sách, cặm cụi học từ điển. Đến 2008 thì có một đoàn sinh viên Trung Quốc đến trường tôi học. Thời cơ này tôi không thể bỏ lỡ nên đã dành nhiều thời gian ở bên họ, hai bên dạy tiếng cho nhau, kết quả là tiếng Trung của tôi đã tiến xa đến mức tôi không nhận ra chính mình.
Đến 2009 tôi bắt đầu ngó đến tiếng Nhật. Hành trình vẫn là mua sách về học nhưng lúc này các xóm trọ đã bắt đầu lắp đặt internet ADSL. Tôi chuyển xóm trọ tới một nơi có mạng và bắt đầu tự học từ mạng. Internet quả là một kho tàng vĩ đại. Chiêm ngưỡng kiến thức mọi người post lên trên đó tôi sung sướng như Alibaba rơi vào hang chứa kho báu vậy. Vừa tải vừa đọc tài liệu trên đó, tôi mày mò tìm vào những diễn đàn đối thoại như Paltalk, nơi mọi người chia thành từng room và nói chuyện với nhau và tất nhiên có rất nhiều room ngoại ngữ. Thời gian này tôi được giúp đỡ nhiều bởi những người Nhật và những người bạn học tiếng Nhật trên mạng. Một quãng đời ngồi bên máy tính mà thấy như mình đi cả thế giới. Đến bây giờ ngẫm lại vẫn thấy bồi hồi.
Một mình tôi đi trong nghịch cảnh, theo đuổi cái mình đam mê trong khi mọi người đều phản đối, mọi thứ đều chống lại tôi. Thế nhưng ở đâu có ý chí, ở đó có con đường...

3.Tận dụng sự tương đồng của các ngôn ngữ để học nhanh hơn.
2010, lần đầu tiên tôi nhìn thấy bảng chữ cái tiếng Hàn. Qua tìm hiểu sơ bộ tôi nhận thấy tiếng Hàn có rất nhiều điểm tương đồng về ngữ pháp và từ vựng với tiếng Nhật (cũng như sự tương đồng về Hán tự giữa tiếng Nhật và tiếng Trung). Bảng chữ cái tiếng Hàn về cơ bản đa dạng hơn tiếng Nhật và giải quyết được rất nhiều sự bất tiện trong ngôn ngữ mà bảng chữ cái tiếng Nhật không làm được. Hangul giúp giảm thiểu việc tạo ra những từ đồng âm khác nghĩa, giúp rút ngắn từ vựng và từ đó loại bỏ hoàn toàn sự xuất hiện của Hán tự trong tiếng Hàn. Tóm lại là nhiều nét tương đồng nhưng dễ hơn tiếng Nhật. Đây rõ ràng là một lợi thế mà tôi cảm thấy mình cần phải tận dụng. Như khi tiếp cận các ngôn ngữ khác, tôi lại nghe ngóng xem quanh mình có chỗ nào có người Hàn không để tìm đến giao lưu. Thế rồi tôi biết một vài người Hàn Quốc đến thành phố Thái Nguyên với mục đích truyền giáo. Dù không có nhu cầu theo tôn giáo của họ nhưng tôi vẫn chủ động làm quen, kết bạn và giữ liên lạc với họ, hàng tuần đạp xe 10 cây số lên thành phố giao lưu với họ, vừa là để học tiếng vừa là để tìm hiểu thêm về văn hoá Hàn Quốc. Họ đều là những người chị người anh rất thân thiện và đã giúp đỡ tôi rất nhiều. Một vài lợi thế đó khiến tôi học tiếng Hàn rất nhanh. Cùng năm đó có 2 vợ chồng giáo sư Hàn Quốc đến trường tôi nghiên cứu, giảng dạy. Họ mở một lớp tiếng Hàn (miễn phí) cho sinh viên của trường học, và tôi xung phong đi trợ giảng. Nhưng rồi thấy tốc độ học của lớp quá chậm nên tôi ngừng đến lớp và dành thời gian ôn luyện ở nhà, thỉnh thoảng lại viết bài nhờ giáo sư chữa cho.
4. Dù thế nào cũng không bỏ cuộc.
2010 thật sự là một năm cực kỳ bận rộn và khó khăn đối với tôi. Lúc này cùng một lúc tôi phải duy trì học cả 4 ngoại ngữ Anh, Trung, Nhật, Hàn, lại phải lo trả nợ các môn chuyên ngành tự động hoá mà tôi đang theo học ở trường. Năm đó bạn bè cùng khoá đa phần đã ra trường, tôi đang học với khoá dưới và có nguy cơ phải xuống học với những khoá dưới nữa. Áp lực từ nhà trường, từ gia đình và bè bạn đè nặng trên vai. Bố mẹ tôi hết gọi điện rồi lại lên tận xóm trọ thăm tôi, không biết bao nhiêu lần yêu cầu tôi bỏ hẳn ngoại ngữ để tập trung học chuyên ngành mà ra trường. Những cuốn sách ngoại ngữ tôi mua bất kể là sách học hay tiểu thuyết đều bị bố mẹ tôi yêu cầu thiêu huỷ. Thời gian này nhiều lúc tôi đã thấy rất đuối cả về sức lực lẫn tinh thần, muốn tạm dừng lại, thậm chí là bỏ cuộc. Hẳn nhiều người cũng nghĩ là tạm thời không học, sau này ra trường rồi học lại cũng chưa muộn. Nhưng rồi chỉ bỏ ngoại ngữ được vài bữa là tôi lại thấy trong lòng không yên. Ngoại ngữ thật ra cũng như các môn công phu khác. Nếu bạn bẵng đi một thời gian không động tới nó thì chắc chắn bạn sẽ quên. Rồi sau này nhặt lại những gì mình đã làm rơi vãi thì thật vất vả và tốn thời gian. Mỗi lần định bỏ một ngôn ngữ nào đó là tôi lại nghĩ tới mục đích ban đầu khi mình tiếp cận với nó, nghĩ tới công sức và tiền bạc đã bỏ ra vì nó, nghĩ tới những khó khăn vất vả mà mình đã trải qua để từ từ chinh phục nó cho đến thời điểm hiện tại. Ngôn ngữ là đam mê, là sự sống của tôi. Tôi không thể bỏ nó vì bất cứ lý do gì. Thôi thì một liều ba bảy cũng liều. Cứ phân thời gian ra mà học các môn cả ngoại ngữ lẫn chuyên ngành, rồi đến đâu thì đến.
5. Học mọi nơi, mọi lúc.
Khi áp lực phải phân bổ thời gian đè nặng lên tôi thì cũng là lúc tôi hiểu rằng mình phải tận dụng từng phút, từng giây để phân bổ cho việc học. Có nhiều lúc bạn nghĩ mình đã bỏ thời gian ra làm cái này, cái kia trong ngày thì sẽ không còn thời gian rảnh mà làm những cái khác nữa. Nhưng thật ra nếu để ý bạn sẽ thấy thời gian rảnh của bạn, tuy không liên tục liền mạch, vẫn có khá nhiều. Tôi đã cố gắng học vào mọi lúc, ở mọi nơi có thể. Trên đường đi lúc nào cũng đeo tai nghe để học nghe (cái này hẳn nhiều người nhìn thấy và vẫn còn nhớ
:D). Nghỉ 5 phút giữa giờ cũng lôi sổ ghi từ vựng ra học. Trong lúc pha cà phê, tắm rửa, giặt giũ cũng lẩm nhẩm trong đầu những gì mình đã học được. Lúc duy nhất không học có lẽ là lúc ngồi uống bia nghe nhạc vàng với bạn bè anh em
:D Những ai ở xóm trọ hẳn đều có thời gian thầm trách tôi không nhiệt tình, được mời cũng chỉ uống một chén rượu hay một cốc bia rồi cáo từ. Thật ra tôi cũng rất muốn ngồi lâu với mọi người, nhưng vì còn phải tranh thủ thời gian và sự tỉnh táo để về phòng đóng cửa học bài nên đành có lỗi với anh em vậy. Cứ tích luỹ từng khoảng thời gian nhỏ như thế, tôi vẫn duy trì được việc học các ngoại ngữ và cố gắng đảm bảo không ra trường quá muộn.

6. Chất lượng hơn số lượng.

2011 khổ tận cam lai. Với nỗ lực của bản thân cùng sự giúp đỡ của nhiều người cộng một chút may mắn, tôi đã lần lượt thi qua hàng loạt môn chuyên ngành với số điểm đủ để hoàn thành chỉ tiêu. Ra trường, một việc rất bình thường với những sinh viên khác nhưng lại là kỳ công đối với tôi. Lúc này tôi biết chắc chắn mình sẽ ra được trường nên sống rất vui vẻ. Đó có thể nói là khoảng thời gian thần tiên nhất của đời tôi. Khởi đầu một ngày là cà phê và âm nhạc. Kết thúc một ngày là âm nhạc và bia. (Đoạn này tạm dừng một tí để hồi tưởng rồi mới viết tiếp
:3 ^^). Chẳng còn gì phải lo nghĩ, từ nay tôi có thể tập trung hoàn toàn cho ngoại ngữ và các sở thích. Ban ngày thì lo học thêm kiến thức, tối về thì mở các lớp dạy ngoại ngữ để kiếm thêm thu nhập. Lúc này tôi bắt đầu tiếp cận với tiếng Pháp, dự định sẽ học thật tốt nó trước khi ra trường. Tôi đồ rằng bốn môn Anh, Trung, Nhật, Hàn của mình hiện tại đã giao tiếp ổn, xem phim đọc báo cũng tạm hiểu, lại đi làm phiên dịch cho nhà trường, hẳn cũng khá rồi, không cần chú trọng nữa nên lúc này dành thời gian cho một ngôn ngữ mới là hợp lý. Tôi đã nhầm.
Trong một lần về chơi nhà tôi có gặp một chú hàng xóm, vì biết tôi biết tiếng Trung nên có nhờ tôi dịch hộ cái đơn thuốc viết bằng tiếng Trung. Nhìn những con chữ lạ hoắc đại diện cho các vị thuốc nhảy múa trước mắt mình mà tôi thấy nóng bừng mặt. Đến lúc này tôi mới nhận ra rằng những gì mình biết mới chỉ là phần nổi của tảng băng. Với một người tạm gọi là có năng khiếu như tôi thì để nói một ngôn ngữ có thể không khó nhưng để thông thạo ngôn ngữ đó trong mọi ngóc ngách, lĩnh vực thì quả không dễ chút nào. Tôi mới chỉ học được cái phần tham bác hời hợt chứ phần uyên thâm thì chẳng có gì. Như thế này chỉ đủ để giễu võ dương oai chứ sau này mà vào việc làm dính các thuật ngữ thì hỏng mất. Tôi phải xem lại chính mình. Tôi dừng kế hoạch học các ngoại ngữ mới lại để nghiên cứu kỹ hơn từng ngôn ngữ mà mình đã học. Quả nhiên càng học càng thấy ngôn ngữ đó mở rộng ra, có cảm giác như mình đang bơi giữa đại dương, lại càng thấy mình dốt nát chẳng biết gì. Danh xưng Trung thần thông mà kiến thức chỉ như bần nông, thật đáng xấu hổ. Thôi, từ nay chẳng cần lên kế hoạch mà học tới 9,10 thứ tiếng làm gì. Chỉ cần học thật rộng, thật sâu những thứ tiếng mình đã từng học là được rồi. Cuối năm đó tôi chính thức ra trường.

7. Tự bán thời gian cho chính mình để mua kiến thức.
Quãng thời gian khi bắt đầu đi làm là thực sự rất khó khăn với tôi. Vào công ty, tiếp xúc với hàng loạt kiến thức mới tôi lại càng thấy mình nhỏ bé. Thêm vào đó tôi phải thay đổi thói quen. Ngày xưa không phải đi làm thì chỉ ở nhà học học và học, mỗi ngày phải nạp vào đầu bao nhiêu kiến thức, nếu vì lý do nào đó mà không nạp được thì thấy bứt rứt khó chịu và phải nạp bù vào một ngày khác. Khi đi làm vì không thể duy trì được thói quen đó nên tôi cảm thấy không thoải mái. Trong 2 năm từ cuối 2011 đến cuối 2013 tôi không học được gì nhiều vì bộn bề công việc. Trong khi đó thu nhập cũng chỉ nhàng nhàng mức trung bình. Sau cùng, tháng 5 năm 2013 tôi quyết định bỏ công ty để đi làm tự do như hiện tại. Tôi nhận thấy thu nhập của việc đi làm tự do cao hơn vài lần so với làm cố định. Nó cho phép tôi chỉ cần làm một thời gian ngắn là đủ mức thu nhập để chỉ tiêu cho cả những khoảng thời gian sau. Nay đây mai đó cũng giúp tôi học được nhiều từ các công ty tôi từng làm cho, cũng như từ những người tôi đã gặp. Nói cách khác, tôi bán ít thời gian cho người khác để lấy tiền, rồi bán nhiều thời gian cho chính mình để lấy kiến thức. Tôi chưa bao giờ trượt trong các cuộc phỏng vấn đa ngữ. Đi phỏng vấn tôi chưa bao giờ gặp ứng viên thứ hai. Tham gia dịch nhiều dự án lớn tôi lại càng có thêm kinh nghiệm. Càng nhiều kinh nghiệm và kiến thức thì tôi lại càng bán được thời gian của mình cho thiên hạ với giá cao hơn, từ đó rút ngắn được khoảng thời gian đi làm và dành ra được nhiều thời gian để nghiên cứu thêm các ngôn ngữ mới...
Kết: Chủ động là chìa khóa của mọi vấn đề.
Tất cả quá trình tự học của tôi đều xuất phát từ sự chủ động. Chủ động chọn cho mình con đường, chủ động mua sách, chủ động làm quen với người nước ngoài, chủ động tìm cách dung hòa với môi trường và tận dụng từng lợi thế nhỏ nhất... Có người nói tôi may mắn vì tại từng thời điểm quyết định thì lại có người xuất hiện để giúp đỡ. Tôi công nhận, nhưng phải khẳng định rằng đó không phải là điều quyết định. Nếu họ không xuất hiện thì tôi cũng sẽ đi tìm và sẽ tìm thấy họ thôi, như cái cách tôi bỏ học kỳ hè để về Hà Nội tìm bạn ngoại quốc hay cái cách tôi lần mò trên internet tìm bạn cùng giao lưu. Mỗi người có một con đường, một cách học. Phương pháp, kinh nghiệm của người này chưa chắc đã ứng dụng được cho người khác vì mỗi người lại có tư chất, điều kiện và quyết tâm khác nhau nên tất cả những gì tôi viết ở đây xin mọi người chỉ để tham khảo. Tuy nhiên có một điều này tôi tin là mẫu số chung cho tất cả. Nếu bạn thật sự thích một cái gì đó, thật sự đam mê nó và bất chấp tất cả để làm nó thì dù bạn là ai, ở đâu, trong điều kiện thế nào thì bạn cũng sẽ tìm ra con đường để làm tốt nó. Cố lên!

Tác giả :3T
Bài viết mang tính chất tham khảo cho bạn đọc với tất cả các ngoại ngữ .
 
Last edited by a moderator:

levietbao

Thành viên thường
BÀN VỀ PHƯƠNG PHÁP HỌC.
Một trong những câu hỏi mình hay nhận được nhất chính là "phương pháp học ngoại ngữ của anh là gì?". Đây là câu hỏi không phải là khó trả lời đối với mình nhưng lại là câu mà mình không muốn trả lời. Vì trả lời rồi các bạn lại không tin, bảo mình giấu nghề.
Thứ nhất xin nói về học theo mục đích. Trên thị trường hiện nay có vô vàn các trung tâm ngoại ngữ, mỗi trung tâm lại ứng dụng một phương pháp học khác nhau. Phương pháp nào cũng được quảng cáo rất mỹ miều, tuy nhiên hiệu quả của nó lại là điều mà nhiều bạn nghi ngờ. Tại sao lại như vậy? Thật ra mỗi phương pháp được xây dựng lên đều nhắm đến một mục đích cụ thể khác nhau. Bạn học vì muốn giao tiếp tốt? Vì muốn thi đỗ đại học? Vì muốn đi thi học sinh giỏi? Vì muốn du học?... Tuỳ theo từng mục đích riêng của bản thân bạn mà chọn trung tâm phù hợp. Tôi có lần nghe thấy có một cô gái thi được ielts 9.0 nói rằng "Đừng học tiếng Anh giao tiếp". Tôi cho rằng đó là một góc nhìn hạn hẹp. Mỗi người tiếp cận với ngoại ngữ đều có một hướng đi riêng cho mình. Có những người chỉ cần giao tiếp đủ để tiếp chuyện khách hàng, có người lại mong muốn giật giải cao trong các kỳ thi... nên việc lấy mục đích học của mình ra làm căn bản để đưa lời khuyên cho nhiều người khác tức là áp đặt góc nhìn của mình vào người ta, rất không hay. Bạn đưa ra một lời khuyên dù đúng dù sai chưa cần biết nhưng xã hội thường nhìn vào những gì bạn đang có để cổ suý hoặc phản bác bạn, và vô hình trung sẽ có nhiều người khác bị ảnh hưởng theo hướng họ không mong muốn.
Nhưng tại sao khi đã chọn đúng phương pháp theo mục đích rồi mà học vẫn không vào? Thật ra mỗi phương pháp giống như một con đường. Con đường có thể có lúc bằng phẳng, có lúc gập ghềnh. Có người chỉ đủ thể lực đi đoạn đường bằng chứ không đi nổi đoạn leo dốc. Có người qua được dốc rồi lại không lội qua suối được. Phương pháp tốt cho người này chưa chắc đã tốt cho người kia. Nhiều người đến trung tâm này, trung tâm kia, tiếp cận với các phương pháp khác nhau mà rồi vẫn loay hoay không biết mình đi thế đã đúng đường chưa. Rồi học hoài không hiệu quả lại thấy nghi ngờ trung tâm, nghi ngờ bản thân mình.
Lỗi này thuộc về cả trung tâm lẫn người học. Các trung tâm nhiều khi thường vẽ ra sự tiện lợi cho học viên khi họ học ở chỗ mình. Tiện lợi được thể hiện bằng một viễn cảnh nhàn nhã khi học, bằng những lời hoa mỹ như học với thầy này thầy kia, phươn pháp này phương pháp kia thì chắc chắn sẽ thành công và học viên chẳng cần tốn nhiều công sức cũng có thể nắm gọn ngoại ngữ đó trong tay. Học viên được thể lại cứ chăm chỉ đi học mà không chịu tự mình cố gắng, không hiểu được rằng học ở trung tâm một thì về nhà phải học gấp bốn gấp năm lần mới lĩnh hội và khai triển được hết những gì đã học. Cuối cùng mèo lại hoàn mèo.
Trong này hẳn có nhiều bạn học để phục vụ thi cử. Tôi có một lời khuyên nhỏ. Những người đạt điểm cao ở một kỳ thi có thể sẽ cho bạn lời khuyên hữu ích khi bạn bước vào đối phó với kỳ thi đó. Muốn có N1 tiếng Nhật? Đơn giản. Tìm đến các "sempai" đã có N1 xin ý kiến rồi ôn đi ôn lại những quyển bộ đề chuyên đối phó với N1. Cứ cày cứ ôn rồi thi kiểu gì cũng qua. Muốn có ielts trên 8 chấm tiếng Anh? Đơn giản. Phương pháp hoàn toàn tương tự. Tất cả các kỳ thi đều có cách đối phó riêng. Điểm số hay chứng chỉ của bạn thể hiện khả năng ghi nhớ, thể hiện tần suất ôn luyện và thi thử của bạn để chinh phục nó. Nhưng điều này không phù hợp với mục đích và phương pháp học của tôi.
Vậy phương pháp học của tôi là gì? Điều đầu tiên tôi muốn nói trong phần này là đích đến của tôi có lẽ khác với các bạn. Tôi học ngoại ngữ để chinh phục ngôn ngữ chứ không phải chinh phục những kỳ thi, những chứng chỉ. Tôi học thêm một ngoại ngữ để sống thêm một cuộc đời, để cảm nhận xem nếu mình là người bản địa nói thứ tiếng đó thì cuộc sống và tâm hồn sẽ phong phú hơn như thế nào chứ không phải để đạt điểm thật cao trong một kỳ thi rồi ngộ nhận mình rất giỏi, thậm chí còn giỏi hơn người bản địa. Phương pháp học của tôi là VÔ PHƯƠNG. Con người ta cứ quá mải mê mất thời gian đi tìm cho ra phương pháp, thử hết chỗ này chỗ kia mà không biết rằng thời gian đó là vàng là bạc, chưa kể tiền bạc, công sức. Như đã nói ở trên, mỗi phương pháp là một con đường. Nhưng nếu bạn hướng tới đỉnh cao trong ngôn ngữ thì dù bạn đi con đường nào bạn cũng phải qua những đoạn bằng phẳng, đoạn gập ghềnh, đoạn lội suối... Có ai học mà không phải học từ vựng, không phải học ngữ pháp, không phải học hành văn? Các phương pháp chỉ là sự sắp xếp lại các đoạn đường, có chỗ chọn đoạn này có chỗ lại chọn đoạn kia để đi trước. Nếu đích đến là một thì cho dù bạn đi con đường nào thì cũng phải qua tất cả các đoạn đường ấy.
VÔ PHƯƠNG tức là không có phương pháp cụ thể. Nếu bạn thật sự thích ngôn ngữ đó, thật sự muốn chinh phục nó thì hãy học ngay đi. Vớ lấy quyển sách dạy ngoại ngữ gần bạn nhất mà đọc, mà làm bài tập đi. Bạn phải tự đi thì nó mới ra con đường. Học không bao giờ là thừa. Cuốn sách nào cũng cho ta kiến thức. Và kiến thức thì khơi gợi thêm kiến thức nên đọc hết cuốn này sẽ lại có hứng thú để đọc cuốn khác. Gặp từ mới không hiểu thì tra và đọc các ví dụ liên quan. Đọc xong ví dụ nếu thấy từ mới tiếp thì lại tra, lại học. Thử nhìn xung quanh mình xem. "Hót rác" là gì biết không? "Cắt móng tay" là gì biết không? "Then cửa" là gì biết không? Thử sờ vào người mình xem. "Rốn" là gì biết không? "Xoáy tóc" là gì biết không? "Đường chỉ tay" là gì biết không? Không biết thì học ngay đi. Gặp người nước ngoài thì cứ tự tin mà giao tiếp. Ta học được chính là từ những lỗi sai mà ta đã mắc phải. Internet có đó thì đọc báo đi, nghe nhạc đi, xem phim đi, học từ tất cả các nguồn sẵn có. Thay vì mất quá nhiều thời gian và công sức vào việc đi tìm trung tâm, đi tìm phương pháp, bằng sự kiên định của mình bạn có thể tự viết cho mình một con đường, theo đuổi nó để rồi một ngày chính bạn cũng sẽ thấy ngỡ ngàng vì những gì mình đã đạt được.



Bài viết của tác giả 3T
P/S : Bài viết mang tính chất tham khảo khảo và mục đích truyền cảm hướng cho người học ngoại ngữ nói chung.
 

levietbao

Thành viên thường
VỀ VIỆC HỌC NÓI TRONG HỌC NGOẠI NGỮ.
Thật ra ban đầu tôi không định viết bài này. Quan điểm và phương pháp của tôi đa phần đi ngược với lối suy nghĩ chung của số đông. Không phải tôi cố tình làm vậy mà là khi đã đạt được một số thành tựu nhất định rồi tôi mới thấy cái cách các bạn đang đi cũng y như tôi của vài năm trước sẽ không dẫn đến được cái đích của tôi bây giờ. Tất nhiên, mục đích của mỗi người khi chinh phục một thứ ngôn ngữ là khác nhau, dẫn đến đích đến cũng khác nhau nên tôi cũng không nghĩ bài này dành cho số đông. Nếu các bạn chỉ muốn học cách làm sao để nói cho trơn tru, trôi chảy thì trên thị trường có rất nhiều giáo tài và các khoá học có thể hướng dẫn các bạn làm điều đó. Các bạn có thể dừng đọc bài ở đây. Còn nếu bạn muốn nói theo cách của chính mình để có thể đối thoại, phân tích, phản biện được với người bản địa trên nhiều lĩnh vực ở hai vị thế ngang nhau thì xin mời bạn tiếp tục đọc.
Làm thế nào để nói tốt? Ở đây có ba thứ cần kể đến. Thứ nhất là khả năng phát âm. Thứ hai là khả năng bắt chước và vận dụng. Thứ ba là khả năng khai triển, sáng tạo.
Phát âm chuẩn là một loại năng khiếu. Người có năng khiếu đó sẽ không cần luyện nhiều để có thể phát âm một cách hoàn hảo trong khi đó người không có năng khiếu sẽ phải rất vất vả để đạt đến tiệm cận của sự hoàn hảo đó. Bạn phải được sinh ra với một cái cổ họng đặc biệt mới phát âm chuẩn được phụ âm “R” trong tiếng Pháp. Bạn cũng phải có một cái lưỡi linh hoạt mới phát âm chuẩn được các phụ âm “Z”, “C” trong tiếng Trung, “TH” trong tiếng Anh hay “TSU” trong tiếng Nhật… Sẽ rất có hại cho người không có khiếu nếu họ nghĩ rằng chỉ cần luyện thật nhiều thì nhất định họ sẽ phát âm chuẩn được như người bản địa hay như những người có khiếu (điều mà các giáo viên ngôn ngữ thường rao giảng). Thực tế không phải vậy. Họ đang kỳ vọng quá nhiều vào bản thân và thứ kỳ vọng đó một lúc nào đó sẽ khiến họ chán nản, giảm nhuệ khí vì không đạt được mục đích. Chỉ cần một buổi học thôi cũng nhận định được ngay ai có khiếu và ai không. Ngày xưa khi còn dạy học tôi vẫn nói với học viên của tôi rằng không cần phải cố gắng quá để phát âm chuẩn làm gì. Chỉ cần phát âm ở một mức mà người bản địa hiểu được, sau đó dành thời gian mà đầu tư vào những cái khác thì sẽ tốt hơn. Bạn không tiến bộ được ở chỗ này thì bạn tiến bộ ở chỗ khác, miễn là có tiến bộ vì không gì mang lại nhuệ khí và hứng thú nhanh bằng sự tiến bộ. Thực tế có những người của ngày đó bây giờ đã sang Âu, sang Mỹ làm thạc sĩ, tiến sĩ, phát âm của họ vẫn ở mức như ngày xưa nhưng với việc áp dụng ngữ pháp tốt và sở hữu lượng từ vựng phong phú, họ không gặp bất kỳ trở ngại nào trong việc truyền đạt nội dung và ý tứ của mình cho đối phương hiểu cả trong công việc lẫn trong cuộc sống. Đó chẳng phải là cái đích mà người học ngoại ngữ nói chung đều hướng đến hay sao? Vậy, phát âm chuẩn sẽ khiến bạn tự tin hơn trong khi nói nhưng không phải là điều kiện tiên quyết để bạn có thể nói tốt.
Khả năng bắt chước các câu chữ, ý tứ mà bạn học được từ người bản địa rồi lặp lại trong một số tình huống, hoàn cảnh cụ thể thật ra phụ thuộc vào tần suất luyện tập của bạn nhiều hơn. Để làm được điều này thì bạn cần tiếp xúc với các nguồn học càng nhiều càng tốt. Nghe bản tin nhiều hơn, đọc báo nhiều hơn, xem phim xem show, nếu có thể thì tìm người bản địa để nói chuyện nhiều hơn… Tất cả những điều đó sẽ giúp bạn nói được một bộ phận ngôn ngữ đó một cách trơn tru, trôi chảy, cũng là cái đích mà nhiều người hướng đến. Nhưng có phải cứ nói nhiều là tốt? Rất nhiều người, kể cả có và không có năng khiếu phát âm, thường cố gắng bắt chước một vài mẫu nào đó người bản địa thường dùng và sau đó mang đi áp dụng cho các trường hợp khác nhau. Khi câu chuyện đang ở điểm A, họ nhìn thấy cơ hội để họ sử dụng mẫu X đây rồi. Thế là họ nói rất nhanh, rất tự tin với cái mẫu X đó của mình. Một lát sau họ lại nhìn thấy cơ hội để dẫn hướng câu chuyện sang điểm B, là nơi mà họ có thể sử dụng mẫu Y. Và họ lại tuôn ra một tràng với mẫu Y và những từ vựng được sắp đặt sẵn một cách nhanh chóng. Vốn dĩ những mẫu X, Y… của họ là những thứ được họ lặp đi lặp lại nhiều lần trong quá khứ nên chỉ cần chớm có một chút liên quan là họ đã có thể lôi ra áp dụng. Họ nói rất tự tin và trôi chảy, gây ấn tượng tốt với đối phương và với cả những người xem. Và cứ thế, họ tự lừa dối chính mình.
Họ là những người giỏi bắt chước và vận dụng. Họ cũng giỏi cả trong việc dẫn dắt suy nghĩ của đối phương và lèo lái câu chuyện sang cái hướng thuận lợi để sự tự tin của họ được phát huy triệt để. Các bạn biết không, sự tự tin cũng như một thứ ma tuý vậy. Một khi nó đã được thể hiện ra rồi thì nó sẽ khiến bạn tự đặt bản thân mình vào trạng thái phải tìm cách duy trì được nó. Nó là liều thuốc khiến bạn chủ động hơn. Đúng vậy. Nhưng có một sự thật ở đây là, bạn học được chủ yếu mọi thứ khi bạn nằm ở thế bị động chứ không phải chủ động. Việc duy trì sự tự tin đó, cộng hưởng với những phản ứng “tích cực” từ cả người bản địa trong cuộc đàm thoại lẫn cộng đồng khán giả đồng hương khiến họ không thể đạt được cảnh giới cao hơn, dù bản thân họ nếu nhìn nhận đúng con đường thì hoàn toàn có thể làm được.
Ở đây chúng ta cần thành thật mà nhìn lại chính bản thân mình. Khi dùng tiếng nước ngoài, đã có bao giờ chúng ta rơi vào tình huống mà những thứ chúng ta chuẩn bị sẵn không giúp ích được gì cho ta, khiến sự tự tin của ta không thể nào phát huy được như các trường hợp bình thường khác, khiến chúng ta giật mình mà nhìn thấy cái lỗ hổng toang hoác trong kiến thức của mình? Tôi tin là có. Vậy chúng ta đối mặt với những tình huống đó như thế nào? Người nào cơ biến thì nhanh chóng tìm được một giải pháp ngôn ngữ khác trám vào tạm thời, chữa cháy được một vài lần. Nhưng sự cơ biến đó của họ chỉ là giải pháp tình thế. Nếu cứ lạm dụng nó thì lại có hại cho việc học của họ, vì như thế mãi mãi họ không tìm được giải pháp đúng cho tình huống. Chúng ta cần thẳng thắn nhìn nhận sự yếu kém của bản thân ở đây và tìm tòi học hỏi thêm, hòng tìm ra giải pháp ngôn ngữ đúng để lần sau có rơi vào tình huống đó thì cũng không bị bất ngờ. Nhưng câu chuyện không chỉ dừng ở đó. Nếu muốn thật sự tiến xa hơn thì họ, những người đã nói ở trên, và các bạn, những người sắp bước vào cái lối đi đó khi bị hào quang ảo ảnh của người khác dẫn dụ, phải thay đổi cách vận dụng ngôn ngữ của mình.
Tại sao chủ đề của bài viết này lại là HỌC NÓI chứ không phải là LUYỆN NÓI? Có rất nhiều cách để các bạn luyện tập, như tôi đã trình bày ở trên. Nhưng việc luyện và nói quá nhiều theo khuôn mẫu rất dễ khiến các bạn đi vào lối mòn, hay nói cách khác là tự mình vẽ ra cái vòng tròn quanh bản thân mình, trong cái khoảng tự tin của mình, sau đó lôi người khác vào “sân chơi” đó của mình thay vì nhảy ra khỏi vòng mà vào sân chơi của người khác. Tất cả đều do cái thứ ma tuý “tự tin” kia cộng hưởng với phản ứng của người ngoài nó thúc đẩy các bạn. Các bạn luyện nhiều thực chất là đang bắt cái mồm làm thay công việc của bộ não. (Mồm nhanh hơn não là có thật). Trong một tình huống nào đó, thay vì phải dùng bộ não mà tư duy chậm rãi để ta chắc chắn rằng ta sẽ dùng được những từ vựng và mẫu câu đắt giá phù hợp nhất với tình huống đó thì cái mồm đã khiến bộ não không còn cơ hội làm việc đó. Bộ não không được luyện tập thì càng lệ thuộc vào cái mồm và khả năng lèo lái vào những tình huống cố định. Rốt cuộc là bạn không bao giờ thoát ra được khỏi cái vòng mà bạn vẽ cho chính mình.
Vậy nên chúng ta mới cần phải học nhiều hơn là luyện. Học cách đặt mình vào thế bị động để tiếp thu được nhiều hơn. Học cách sống chung với những yếu kém không thể cải thiện được của bản thân mà phát huy những cái khác tốt hơn. Học cách hạ sự tự tin của mình xuống để không bị nó chi phối vì cứ kè kè nó bên mình thì chỉ khiến chúng ta thành kẻ hữu danh vô thực. Làm thế nào? Trước tiên các bạn cần nhớ cho tôi rằng nói nhanh nỏi nhảu là nói nhầm, nói dài nói dai là nói dại. Quan trọng nhất ở đây vẫn là nói cái gì. Trong những tình huống thường nhật như chào hỏi, mua bán thì nhanh một tí cũng chẳng sao. Nhưng khi ở vào tình thế cần phải tư duy thì tốt nhất là nên chậm rãi mà suy nghĩ, từ tốn mà phát ngôn để đảm bảo đối phương hiểu được ý của mình một cách đầy đủ và chính xác nhất. Hãy để bộ não được làm công việc của nó một cách thường xuyên hơn, từ việc chọn từ vựng, ráp từ vào cấu trúc cho đến việc diễn đạt ý tứ, văn phong. Đó chính khả năng khai triển, sáng tạo mà tôi nói phía trên. Bạn thậm chí không cần phải nghĩ được cái gì hoàn chỉnh thì nói ngay ra cái ấy để luyện. Bộ não rất kỳ diệu. Nó sẽ tự chỉ huy cái mồm để thể hiện được nó một cách tuyệt đối khi cần, miễn là bạn cho nó cơ hội. Thêm nữa, khi đối thoại đừng cố dẫn dắt người nói vào sân chơi của mình. Hãy tìm cách thích ứng bản thân mình với những thứ người nói đang diễn đạt, dũng cảm nhảy ra khỏi cái vòng của mình mà vào sân chơi của họ. Càng ở vào thế bị động thì càng học hỏi được nhiều. Càng không để sự tự tin hư ảo kia điều khiển con người mình thì sẽ càng tiến xa. Càng không mong đợi quá nhiều ở bản thân thì lại càng dễ đạt được thành quả. Ngoại ngữ là bắt chước, quả có một phần đúng là như vậy. Nhưng nó chỉ phù hợp với những người thích xây dựng hào quang bằng cách bắt chước người khác cả đời mà thôi. Nó không phù hợp với những người muốn là chính mình.

Nguồn: Bài viết của tác giả 3T
 

benjaminky

Thành viên thường
Cảm ơn bác rất nhiều. Học ngoại ngữ đúng là phải học từ vựng đầu tiên. Để nói được cần làm thêm bài tập dịch từ tiếng việt. Em sv Đại học quốc gia HN.
 
Top