Việt-Nga Hợp Tác

Автор и ведущая программы – Маргарита Лянге.

© Photо: The Voice of Russia

Thư viện của Tổng thống Liên bang Nga và Tổng Bí thư Đảng Cộng Sản Việt Nam đã được bổ sung thêm món quà của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Nga – Bộ sách “Lịch sử hàn lâm Việt Nam toàn tập” xuất bản tại Matxcơva.

Đây thực sự là một ấn phẩm rất độc đáo - người khởi xướng kiêm lãnh đạo đề án, tiến sĩ khoa học lịch sử, giáo sư Pavel Posner nhận định.

“Bộ sách khác cơ bản với tất cả những gì đã từng được công bố ở bất cứ nơi nào và vào bất cứ lúc nào : không những ở Việt Nam mà cả ở bất kỳ quốc gia nào khác, - nhà bác học Nga khẳng định. Ấn phẩm bao gồm cả giai đoạn từ thiên niên kỷ thứ ba trước Công nguyên đến năm 2011. Ngoài ra không chỉ có thông tin về lịch sử mà cả về địa lý và dân tộc học. Đây là bộ sách tổng quát tất cả những nghiên cứu về Việt Nam của các nhà khoa học trên toàn thế giới. Không có bất cứ khía cạnh nào đã từng được ai đó trong số họ đề cập đến mà không được phản ảnh trong ấn phẩm của chúng tôi”.

Năm ngàn năm lịch sử Việt Nam gói gọn trong sáu tập của ấn phẩm với gần năm ngàn trang sách. Ở đây có thể tìm thấy thông tin về bất cứ vấn đề nào cho dù rối rắm phức tạp nhất. Chỉ riêng danh mục những tài liệu nguồn sử dụng cũng đã chiếm một trăm trang sách với hai ngàn tên gọi.

Những tài liệu vô cùng hữu ích có cả trong mục tài liệu tham khảo của bộ sách quý này. Thí dụ như bài viết về quy tắc xác định niên đại và hệ thống bói toán ở Việt Nam. Bảng niên biểu tất cả các triều đại Việt Nam được trình bày trong tương quan với niên biểu các triều đại Trung Quốc. Ngoài ra tất cả tên của các vị hoàng đế và niên hiệu của họ được trình bày cùng với cách viết tượng hình và lần đầu tiên được dịch sang tiếng Nga. Chức quan, phẩm tước của giới quan lại Việt Nam được trình bày trong tương quan với những chức vị tương đương của châu Âu cùng những đơn vị đo chiều dài, diện tích, khối lượng, cũng như các đơn vị tiền tệ đã từng lưu hành ở Việt Nam vào nhiều thời điểm khác nhau”.

Để biên soạn bộ “Lịch sử hàn lâm Việt Nam toàn tập”, giáo sư Postner đã chọn được đội ngũ các nhà khoa học gồm mười sáu người Nga, sáu người Việt và hai người Pháp. Công tác chuẩn bị đã kéo dài trong sáu năm, sau đó Bộ Lịch sử toàn tập được bắt đầu viết vào bốn năm trước đây.

Tập thể tác giả xin tiếp nhận với lòng biết ơn tất cả những nhận xét và ý kiến đóng góp về công trình của mình.
Nguồn ruvr .ru

hiện giờ mình đang học năm 3 rồi nên cho em chút lời khuyên là nên luyện giao tiếp với bạn Nga và người địa phương nhiều hơn để tăng khả năng nghe nói tốt >. năm 1 ai cũng bỡ ngỡ vì theo học ko kịp có bạn còn khủng hoảng tâm lý do ko ghi chép bài vở kịp. tốt nhất là mượn vở bạn tây chép và ở nhà ôn tập tìm tài liệu theo bài giảng trên lớp. người việt m được cái cần cù bù thông minh nên thầy cô giáo cũng quý.có gì không hiểu thì hỏi ngay thầy cô trên lớp hay sau tiết học giải thích thêm cho.như vậy cũng tạo ấn tượng tốt ham học đối với thầy cô.
cố lên nha!

Vladimir Ivanov - Bác Volodya. Tên họ này quen thuộc với nhiều người, cả các chuyên viên Việt Nam học người Nga và Nga học người Việt, các giảng viên và sinh viên, rồi tất cả nnhững người Việt học tiếng Nga hay người Nga học tiếng Việt đều biết danh tính ông.Đã năm thập kỷ nay hàng bao lượt người sử dụng những cuốn Từ điển, trên trang bìa ghi tên tác giả V.V. Ivanov.

Ông là người thầy mến yêu của những chuyên viên mang vinh quang về cho ngành Việt Nam học ở Nga. Ông đã miệt mài chuẩn bị để công bố nhiều tác phẩm văn học kinh điển Nga bằng tiếng Việt. Ông là thành viên tập thể tác giả biên soạn và hiệu đính bộ Đại từ điển Việt-Nga bề thế mới xuất bản cách đây chưa lâu. Ông còn là một người lính của Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại. Những người lính như thế bây giờ còn lại rất ít. Ngày 21 tháng Giêng, Vladimir Ivanov kỷ niệm mốc sinh nhật chẵn đại thượng thọ 90 tuổi.

Khi chiến tranh bùng nổ, Volodya Ivanov mới 16 tuổi, vừa kết thúc chương trình lớp 9 phổ thông và chỉ học lớp 10 được đúng một ngày. Thay vì đến trường học tập, Volodya cùng với các thanh thiếu niên bạn bè và những người trẻ tuổi tham gia đào công sự chống tăng và thu hoạch vụ mùa, dựng chướng ngại vật trong những cánh rừng ngoại ô và dập tắt đám cháy do bom rải trên mái nhà thân thuộc ở một ngõ phố Matxcơva. Rồi sau đó Volodya vào làm việc tại nhà máy chế tạo súng cối. Như mọi nhân viên của công binh xưởng, Volodya có quyền ở lại đó không cần nhập ngũ. Nhưng vào năm 1943, khi đủ 18 tuổi, Volodya Ivanov đã tự tìm đến đăng ký ở Phòng Quân vụ để rồi được gửi đến trường Trung cấp Pháo binh ở thành phố Tula của những chuyên gia sản xuất vũ khí. Sau tháng rưỡi học tập, một số học viên trong đó có Volodya được gửi ra tiền tuyến. Ngay sau đó, các thanh niên trẻ măng này đã tham gia vào một trong những chiến dịch đẫm máu nhất của Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại – cuộc vượt sông Dnepr. Trong bão lửa hỏa lực địch dữ dội, những người lính xô-viết dùng đủ mọi thứ tìm thấy để bơi qua con sông rộng và theo đúng nghĩa đen họ lao bổ vào trận địa được thiết kế kiên cố của quân phát-xit ở bờ dốc hữu ngạn của dòng Dnepr. Vladimir Ivanov hồi tưởng như sau:

“Tiểu đoàn chúng tôi chỉ chiếm được một chiến hào.Trong những ngày đầu tiên, những trận đánh diễn ra liên tục suốt ngày đêm, bọn địch cố ném chúng tôi trở lại bờ kia của sông Dnepr. Ngày 15 tháng Mười năm 1943 tôi bị thương nặng, tám tháng rưỡi nằm trong Quân y viện cả ở miền nam lẫn miền bắc đất nước, và cả ở Matxcơva. Ra viện, tôi xuất ngũ và từ đó không trở lại đội hình nữa”.

Theo tính toán của các sử gia, thời hạn sống của một xạ thủ súng máy ở tuyến tiền tiêu ác liệt trong Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại chỉ gồm có 5 ngày. Vladimir Ivanov đã gặp may, ông chiến đấu trên tuyến đầu trong suốt hai tuần lễ mà vẫn sống sót. Từ quân y viện trở về, Ivanov hoàn thành chương trình lớp 10 và nhập học tại trường Đại học Mỏ.

Ông Ivanov kể: “Tôi trải qua học kỳ mùa hè và đến đợt thi tiếp theo thì tôi hiểu ra rằng khai thác mỏ hoàn toàn không phải là công việc hợp với mình. Tôi rút lại hồ sơ giấy tờ và rời trường. Tháng Chín năm 1946, tôi vào học ở Viện Nghiên cứu phương Đông và tốt nghiệp năm 1952. Trong số bạn đại học của cha tôi có một nhà nghiên cứu Ấn Độ, và những câu chuyện của ông về phương Đông kỳ bí thực sự hấp dẫn làm tôi say mê. Tại Viện, tôi nghiên cứu ngôn ngữ Thổ Nhĩ Kỳ và đã viết luận văn về thành ngữ cách ngôn tiếng Thổ. Nhưng đến năm 1950, Liên Xô thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam DCCH, và đất nước xô-viết cần đến các chuyên viên biết tiếng Việt. Cùng với tôi, được đề nghị nghiên cứu thứ ngôn ngữ Á Đông này còn có một số sinh viên khác, những người sau này trở thành chuyên gia Việt Nam học hàng đầu ở Liên Xô như Alla Shiltova, Yvetta Glebova, Albert Mazaev ... Nhiệm vụ mới mẻ và chẳng hề giản đơn. Không có sách giáo khoa mà cũng chẳng có từ điển. Cuốn tài liệu tham khảo đầu tiên của tôi là tập sách mỏng với bản dịch sang tiếng Việt bài phát biểu của Thứ trưởng Ngoại giao Liên Xô Andrei Vyshinsky tại kỳ họp thứ nhất của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào năm 1946. Sau đó, có thời gian chúng tôi theo học ở Khoa Lịch sử Đại học Tổng hợp Quốc gia Matxcơva MGU. Rồi tiếp đến là sự kiện Viện của chúng tôi sáp nhập với Đại học Quan hệ Quốc tế MGIMO, và thế là tôi có mặt tại trường đại học ngoại giao hàng đầu của đất nước”.

Vladimir Ivanov dạy tiếng Việt ở những trường đại học khác nhau, kể cả ở MGIMO. Các học trò của ông trở thành phiên dịch viên xuất sắc về tiếng Việt, nhận công tác trong các lĩnh vực khác nhau nhất: ngành ngoại giao, cơ quan chính phủ, ngành quân sự và lĩnh vực khoa học. Có thời gian Vladimir Ivanov được cử sang công tác ở Việt Nam, nơi ông đã gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh và những lãnh đạo khác của Nhà nước Việt Nam. Chuyên viên Nga Ivanov đã góp phần xây dựng ngành công nghiệp của đất nước Dân chủ Cộng hòa ở vùng Đông Nam Á. Ông từng có nhiều năm làm việc tại Nhà xuất bản “Tiến bộ” Matxcơva, ấn hành bản chuyển ngữ sang tiếng Việt những tác phẩm chính trị-xã hội và văn học Nga. Uy tín cao của ông trong tập thể các chuyên viên Việt Nam học xô-viết thể hiện ở việc nhiều lần Vladimir Ivanov đảm nhận trọng trách dẫn đầu nhóm các thông dịch viên tiếng Việt tại các kỳ Đại hội Đảng Cộng sản Liên Xô. Khối kiến thức phong phú uyên thâm của ông đắc dụng trong công việc yêu thích nhất là làm từ điển. V.V. Ivanov tham gia biên soạn cuốn Từ điển Việt-Nga nổi tiếng thường được gọi tắt là “Cuốn Xanh", công bố vào năm 1961, và bộ Đại từ điển mới Việt-Nga, là công trình được tiến hành trong nhiều năm và hoàn thành vào năm 2012. Vladimir Ivanov là một trong ba tác giả của bộ Từ điển Nga-Việt hai tập gồm khoảng 43.000 từ mà suốt trong nhiều năm qua cũng như nhiều năm tới chắc vẫn là nguồn chính và toàn diện nhất để tra cứu khi dịch từ tiếng Nga sang tiếng Việt.

Còn phải kể thêm nữa là ngay từ thuở làm người lính Hồng quân chiến đấu ngoài mặt trận, Vladimir Ivanov đã bắt đầu sáng tác thơ. Ông viết về mọi chuyện: về chiến tranh, về Việt Nam, về tình yêu và cuộc sống. Chúng ta sẽ nghe tác giả Vladimir Ivanov đọc một trong rất nhiều bài thơ của ông:

Vá tấm lưới cũ trong chiều buông thanh vắng

Nghe thoảng đâu đây lời hát nhẹ nhàng

Có đảo nhỏ đất mặn mòi bốn bề sườn dốc đứng

Những con tàu dửng dưng ngang qua về phố lớn Hải Phòng

Dáng tàu khuất xa rồi chàng ngư dân thuần phác

Vẫn tin có ngày Cát Bà đón tàu cập vào bến đảo hằng mong …

Đã hơn bốn chục năm nay, hàng năm vào Ngày Chiến thắng 9 tháng Năm người lính già của Sư đoàn Cận vệ số 12 Vladimir Ivanov đều mặc bộ quân phục cũ sờn và ra Công viên Văn hóa Gorky, một điểm hẹn hội ngộ của các cựu chiến binh Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại từ khắp nước Nga. Đã ba năm nay, chỉ còn lại mình ông là đại diện của Trung đoàn cũ. Nhưng vào ngày này, sau bàn tiệc trong căn hộ ấm cúng hiếu khách của vợ chồng ông Ivanov đều tề tựu đông đủ con cháu của những người đồng chí đồng đội cũ tìm về quây quần bên Vladimir Vladimirovich. Ước mong sao truyền thống này sẽ tiếp nối dài lâu!

Mừng sinh nhật bác Volodya yêu quí, xin kính chúc sức khỏe và sự mẫn tiệp. Chúng tôi hy vọng trong nhiều, thật nhiều năm nữa còn được chiêm ngưỡng sự thông thái, khả năng kết thân quảng giao và luôn yêu mến mọi người, tính cách khảng khái bộc trực và lương thiện cùng óc trào lộng hài hước không gì sánh nổi. Xin kính chúc đại trường thọ, hạnh phúc viên mãn, thưa chuyên viên Việt Nam học lão trượng, người lính và nhà thơ Nga Vladimir Ivanov!

© Photo: Flickr.com/bgolub/cc-by-nc-sa 3.0

Mốc luật hóa thiết lập quan hệ ngoại giao đã được đặt nền móng từ 300 năm trước bằng sự hiểu biết lẫn nhau, gây dựng mối liên hệ và phát triển sự hiệp lực cùng nhau giữa hai dân tộc. Nếu người dân Việt Nam lần đầu tiên biết đến sự hiện diện của quốc gia Nga hồi giữa thế kỷ 18, qua tác phẩm của bác học Lê Quý Đôn, thì ở Nga các thông tin về Việt Nam đã xuất hiện còn sớm hơn nữa, từ một thế kỷ trước đó.

Sử gia Matxcơva Piotr Tsvetov cho biết: “Trong Cung Vũ khí của Bảo tàng điện Kremlin hiện lưu giữ quả địa cầu là vật dụng sở hữu của phụ thân Sa hoàng Nga Piotr Đại đế. Sa hoàng Alexei sống vào giữa thế kỷ 17. Trên quả địa cầu này có ghi danh vương quốc An Nam và chỉ ra khá chính xác vùng lãnh thổ của đất nước phương Nam xa xôi ấy”.

Còn đến giữa thế kỷ 18, trên báo và tạp chí xuất bản ở Nga bắt đầu xuất hiện ngày càng nhiều thông tin về Việt Nam. Thoạt đầu là ghi chép của các tác giả nước ngoài, rồi chẳng bao lâu sau đó cả người Nga cũng đến thăm đất Việt Nam. Trong số đó những vị khách Nga này có các nhà khoa học, văn sĩ và thủy thủ. Bá tước Vyazemsky đến kinh đô Huế vào năm 1892 đã trở thành người Nga đầu tiên được nhận những phần thưởng quốc gia cao nhất của Việt Nam do đích thân vua Thành Thái ban tặng. Năm 1891 có một vị khách vương giả Nga đến thăm Sài Gòn, đó là Thái tử Nikolai Romanov - ba năm sau trở thành Sa hoàng Nikolai II – nhà vua cuối cùng của đế chế Nga. Năm 1905, các tàu chiến thuộc Hạm đội Thái Bình Dương của Nga đã thả neo ở bờ biển Việt Nam hơn một tháng, trong đó có cả tuần dương hạm "Rạng Đông” mà sau này ghi danh vào lịch sử với phần đóng góp cho Cách mạng tháng Mười năm 1917. Nhân đây cần nói thêm, khi ấy chính các thủy thủ Nga đã là những người đầu tiên ghi nhận tiềm năng xuất sắc của Cam Ranh như là một căn cứ dành cho tàu chiến.

Sau Cách mạng Tháng Mười, người Nga ít có dịp đến Việt Nam. Nhưng kể từ mùa hè năm 1923, sau khi lãnh tụ Việt Nam Hồ Chí Minh đến Matxcơva, thì người Việt Nam bắt đầu xuất hiện nhiều hơn ở nước Nga. Khoảng 60 người đã qua các khóa đào tạo tại các trường học thuộc hệ thống của Quốc tế Cộng sản. Trong số những học viên này có các ông Trần Phú, Lê Hồng Phong, bà Nguyễn Thị Minh Khai, ông Hà Huy Tập, Nguyễn Khánh Toàn… 7 đại biểu của nước Việt đã kề vai sát cánh với các chiến sĩ xô-viết trong hàng ngũ Hồng quân và người Matxcơva để chiến đấu lao động bảo vệ thủ đô Liên Xô trước đòn tấn công xâm lược của quân đội Đức Quốc xã vào mùa đông năm 1941-1942.

Tuy nhiên, những liên hệ của Matxcơva với các đại diện của phong trào cách mạng Việt Nam vốn gần gũi và thường xuyên trong những năm 20-30 của thế kỷ trước, đã bị cắt đứt không lâu trước Thế chiến II.

Sử gia Nga Evgeni Kobelev nhận xét: “Năm 1938 đã giải thể các cơ sở giáo dục trong hệ thống Quốc tế Cộng sản. Và hầu như toàn bộ học viên người Việt, kể cả nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc, đều rời địa bàn Liên Xô. Khoảng năm 42-43 ban lãnh đạo xô-viết đã cử người sang Việt Nam để nối lại quan hệ - vị giao liên khi ấy là ông Vương Thúc Tình cựu nhân viên Quốc tế Cộng sản từng tham gia phòng thủ Matxcơva chống phát-xit Đức. Nhưng ông Vương Thúc Tình đã bị sát hại trên lãnh thổ Trung Quốc khi đó do Tưởng Giới Thạch cai quản”.

Vì thế, khi ở Việt Nam thực hiện Cách mạng tháng Tám thành công, ban lãnh đạo Liên Xô thậm chí còn không biết rằng Chủ tịch Hồ Chí Minh, tác giả bức thông điệp gửi Stalin, chính là cựu nhân viên Quốc tế Cộng sản Nguyễn Ái Quốc. Tuy nhiên, về chuyện Nguyễn Ái Quốc và Hồ Chí Minh là cùng một người, thì ngay cả hoàng đế Bảo Đại cũng chẳng biết. Rồi ngay sau đó, ở Matxcơva băn khoăn nhận tin giải tán đảng Cộng sản Đông Dương. Tất cả những điều đó khiến các lãnh đạo Liên Xô thấy cần khẩn trương tìm hiểu thực trạng Việt Nam và khôi phục liên lạc với đại diện lực lượng cách mạng của đất nước phương Nam này, bất kể là khi ấy đất nước xô-viết đang phải bận tâm dồn sức giải quyết nhiều nhiệm vụ phức tạp khó khăn của thời kỳ hậu chiến.

Đây sẽ là nội dung của cuộc mạn đàm lần tới trên làn sóng điện của đài "Tiếng nói nước Nga" dành kỷ niệm 65 năm mốc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Liên Xô và Việt Nam. Mời các bạn đón nghe chuyên mục vào ngày thứ Sáu 22 tháng Tám và đọc bài trên trang web của chúng tôi.
Nguồn ruvr. ru

© Photo: en.wikipedia.org

Trên lãnh thổ Việt Nam có của ba đài tưởng niệm người Nga đã chết tại nước này.

Tại Hòa Bình có đài tưởng niệm những người xây dựng thủy điện. Tại Cam Ranh có đài tưởng nhớ các quân nhân sang Việt Nam giúp tăng cường quốc phòng của nước cộng hòa. Và tại Lái Thiêu, gần thành phố Hồ Chí Minh có đài tưởng niệm các thủy thủ của tàu tuần dương "Diana" đã qua đời ở Sài Gòn hơn 110 năm trước.

Chiếc tàu tuần dương Nga này giống hệt như con tàu "Aurora" nổi tiếng, do tình cờ, cũng đã từng hiện diện tại Việt Nam trong những năm đầu thế kỷ 20, sau khi tham gia các trận đánh trong cuộc chiến Nga - Nhật từ những ngày đầu tiên. Đầu năm 1904, tàu chiến "Diana" tham gia bảo vệ Port Arthur, cơ sở quân sự của Nga ở Trung Quốc. Trong tháng Bảy, chiếc tàu tuần dương được lệnh phải rời khỏi Port Arthur và tiến tới Vladivostok. Trong một trận hải chiến với Nhật Bản, tàu bị hư hại đáng kể, nhiều thành viên thủy thủ đoàn đã thiệt mạng và bị thương. Chạy trốn sự truy đuổi của tàu chiến Nhật Bản, thuyền trưởng "Diana" đưa tàu tuần dương tới bờ biển Việt Nam. Nhà sử học Nga Petr Tsvetov cho biết:

“Đây là quyết định xuất phát từ chỗ Pháp tuyên bố trung lập trong cuộc chiến tranh Nga - Nhật. Đồng thời tàu của Nga và Nhật Bản có thể lưu trú tại các cảng thuộc thực dân Pháp như ở Việt Nam trong thời hạn bất kỳ, có thể sử dụng sự hỗ trợ của các doanh nghiệp địa phương để thực hiện công việc sửa chữa, ngoại trừ những gì liên quan đến vũ khí của họ.”

Tàu "Diana" đến Hải Phòng ăn than và đến 8 tháng Tám thì vào cảng Sài Gòn. Ở đó, bất chấp tuyên bố trung lập của Pháp, có một bất ngờ khó chịu đang chờ đợi tàu chiến Nga. Hóa ra để cập bến sửa chữa, tàu biển cần phải có giấy phép của chính phủ Pháp. Do thực tế là chính phủ Pháp đang đứng về phía Nhật Bản, điện tín từ Paris ra lệnh cho các quan chức của chính quyền thuộc địa tước vũ khí của tàu tuần dương. Tàu phải tháo cờ Nga, vũ khí trên tàu bị đưa nộp vào kho trên bờ. Những người còn lại của thủy thủ đoàn thì phải thực tập nội trú.

Tàu "Diana" phải ở lại Sài Gòn 14 tháng. Trong thời gian này, tám trong số thủy thủ của nó đã chết vì vết thương trong cuộc chiến với Nhật Bản và vì khí hậu bất thường. Họ được chôn cất tại nghĩa trang ở trung tâm Sài Gòn. Sau gần bảy mươi năm, khi các nhà chức trách thành phố Hồ Chí Minh quyết định xây công viên tại khu vực nghĩa trang, theo thỏa thuận với phía Nga, hài cốt của các thủy thủ đã được chuyển đến nghĩa trang thành phố Lái Thiêu. Tại khu mộ, năm 1985 đã dựng lên một tượng đài có hình con tàu với cột buồm cao và chiếc neo để tưởng niệm các thủy thủ Nga.

Cừ Nga trên tàu tuần dương "Diana" lại được kéo lên vào tháng Mười năm 1905, sau khi phê chuẩn hiệp ước hòa bình giữa Nga và Nhật Bản. Cùng thời điểm đó, có tàu tuần dương khác là tàu "Aurora" và các tàu khác của Nga cũng tham gia chiến sự được ghé vào Sài Gòn. Trong tháng Mười một, họ rời cảng Sài Gòn và lên đường về biển Baltic quê hương. Về sau, tàu "Aurora" đã đi vào lịch sử, góp phần vào cuộc cách mạng năm 1917. Còn số phận tàu "Diana" thì rất đáng buồn. Năm 1922, khi chính phủ nước cộng hòa Xô Viết trẻ tìm mọi cách để chống đói, tàu tuần dương Nga đã được bán cho Đức để làm sắt vụn.
Nguồn ruvr .ru

© Photo: vluki.ru

Tiếp tục chương trình phát thanh của chúng tôi hôm nay là chuyên mục “Nhìn lại ngày hôm qua”.

Như chúng tôi đã nhắc tới, những thông tin đầu tiên về Việt Nam đến với nước Nga vào giữa thế kỷ XVII. Trên quả địa cầu được Sa hoàng Nga Alexei, thân phụ Piotr Đại đế sử dụng, lãnh thổ Vương quốc An Nam đã được mô tả khá chính xác.

Việt Nam biết đến nước Nga vào giữa thế kỷ thứ XVIII. Nhà bác học và bách khoa thư Lê Quý Đôn đề cập tới đế chế Nga và Mátxcơva trong các trước tác của ông.

Gần một thế kỷ sau, linh mục Công giáo Philip Bỉnh đã giới thiệu chi tiết hơn về Nga. Trong Sách sổ sang chép các việc, ông giới thiệu với người đọc về vị trí địa lý, thiên nhiên, chính trị, quân đội Nga. Từng sống ở Bồ Đào Nha, thầy cả Bỉnh trở thành nhân chứng quân đội Napoleon chiếm đóng Bồ Đào Nha vào năm 1807. Ông tỏ ra quan tâm tới tiến trình Cuộc chiến tranh vệ quốc năm 1812 của nhân dân Nga chống nước Pháp Napoleon, chân thành đồng cảm và chia sẻ niềm vui thắng lợi của người Nga. Trong Sách sổ sang chép các việc, linh mục Philipp Bỉnh đã mô tả chính xác chiến lược thành công của quân Nga chống Napoleon. Ông còn nhận xét đối chiếu tình hình quân sự - chính trị căng thẳng ở châu Âu đầu thế kỷ XIX với sự tồn tại hòa bình khi đó giữa Nga và Trung Quốc.

Gần đây, sử gia Piotr Stvetov từ Mátxcơva phát hiện một số nhắc nhở thú vị về nước Nga ở Việt Nam. Ông cho biết:

“Năm 1905, nước Nga đã bước vào tác phẩm văn học Việt Nam. Ví dụ, trong bài thơ “Á tế Á ca". Tác giả nhắc đến Vladivostok, St. Petersburg, gọi Nga là một nước lớn và giàu.”

Nhà sử học Mátxcơva còn cho biết, bài ca Câu chuyện năm châu lục cũng nhắc tới nước Nga. Tác giả chưa được biết tên viết: “Không một quốc gia nào lớn như vậy”. Một phần quan trọng của bài thơ viết về hoàng đế Nga Piotr Đệ I, về những chiến thắng quân sự và cải cách của ông. Thực tế, theo ông Stvetov, bài ca được viết cho học sinh trường Đông Kinh Nghĩa Thục, với mục đích giáo dục lòng yêu nước trong học sinh người Việt. Bằng những ví dụ từ lịch sử nước Nga, tác giả hi vọng khêu gợi trong lòng đồng bào mình mong muốn cải cách vì lợi ích Tổ quốc.
Nguồn ruvr .ru

Photo: http://enw-fond.ru/

Đài "Tiếng nói nước Nga" phát thanh từ Matxcơva tiếp nối chuyên mục “Nhìn lại ngày hôm qua” nói về mối liên hệ Nga-Việt.

Năm ngoái, kết quả kim ngạch thương mại giữa Nga và Việt Nam đã vượt quá 4 tỷ USD. Trong triển vọng gần là sự tăng trưởng hơn nữa. Danh sách hàng hóa Nga với nhiều hạng mục đã chiếm vị trí vững chắc trong cơ cấu nhập khẩu của Việt Nam. Còn các vị khách của những cửa hiệu ở Nga đã quen với sản phẩm của ngành may mặc và công nghiệp giày, thủy hải sản, cà phê và chè, rau và trái cây từ Việt Nam .

Vậy, vào thời nào và ở đâu tại Nga lần đầu tiên xuất hiện hàng hoá từ Việt Nam? Thông thường người ta cho rằng đó là vào giữa thập niên 50 của thế kỷ trước, khi Liên Xô và nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ký kết và thực hiện hiệp định thương mại đầu tiên.

Tuy nhiên sử gia Matxcơva Piotr Tsvetov đã điều chỉnh đáng kể mốc thời gian đánh dấu liên hệ thương mại đầu tiên của hai nước. Sử gia đương đại dựa trên cơ sở cuốn sách của nhà khoa học Nga Arkadi Stojkovich nhan đề "Lối sống, phong tục và di tích của các dân tộc trên thế giới". Cuốn sách này được xuất bản tại Matxcơva gần 170 năm về trước. Khi đó cả Liên bang Xô-viết cũng như Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đều chưa có. Nhưng hàng hóa Việt Nam đã có mặt ở xứ Nga! - tác giả cuốn sách ghi nhận. Và đó là thứ sản phẩm vẫn là kỳ bí đối với hầu hết người Nga đương thời – quả vải. Vải trồng ở Việt Nam đã được đưa đi đến Buryatia của Nga - khu vực nằm ở phía bắc Nga-Mông Cổ hiện nay, còn hồi giữa của thế kỷ trước từng là vùng ven biên giới Nga-Trung.

Nhà sử học Piotr Tsvetov tin chắc rằng các thông tin chứa trong cuốn sách 170 năm trước là hoàn toàn đáng tin cậy.

“Tác giả của cuốn sách rất nổi tiếng trong giới khoa học thời đó. Trong các công trình có kèm theo nhiều hình ảnh minh họa, ông đã mô tả tỉ mỉ về đất nước và con người Việt Nam”.

Ông đã cho những thông tin tuyệt đối chính xác về khí hậu và đặc điểm sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam, về trang phục và nhà ở của người dân bản địa cũng như lịch sử đất nước. Thật kỳ lạ và đáng chú ý là khi mô tả công cuộc cải biến đất nước dưới triều vua nhà Nguyễn đầu tiên, tác giả đã so sánh vua Gia Long với người từng sống trước đó một thế kỷ là nhà cải cách Nga vĩ đại – Sa hoàng Piotr Đệ nhất.

Và đây còn thêm một số ví dụ từ cuốn sách của Arkadi Stojkovich. Dân số Việt Nam vào những năm 40 của thế kỷ 19 ước tính ở mức 13 triệu người, Hà Nội có 40.000 dân. Quân đội gồm 90.000 binh sĩ. Huế với những công trình đồn lũy và Hoàng thành được bảo vệ bởi hai trăm khẩu thần công thì tác giả cuốn sách định danh là "pháo đài số 1 của châu Á". Chúng tôi xin dành phần để các sử gia Việt Nam đánh giá về độ xác thực của những số liệu trong cuốn sách của tác giả Nga xuất bản 170 năm trước.

Còn bây giờ xin trở lại với những trái vải ngọt thơm của Việt Nam. Tác giả Arkadi Stojkovich không thông báo gì về hành trình mà thứ quả nhiệt đới hiếm lạ này từng trải qua 170 năm trước đây để đến tận vùng Buryatia của xứ Nga. Hy vọng rằng các nhà nghiên cứu hiện đại sẽ bổ sung để dựng lại ngày càng hoàn chỉnh bức tranh lịch sử quan hệ Nga-Việt.
Nguồn ruvr .ru

Photo: EPA

Trong phần tiếp theo của chuyên mục “Nhìn lại ngày hôm qua”, chúng tôi xin tiếp tục giới thiệu với bạn nghe đài một nghiên cứu mới của nhà sử học Matxcơva Petr Tsvetov.

Hai năm trước đây, khi bắt đầu chuyên mục này, chúng tôi đã ghi nhận rằng các ấn phẩm đầu tiên về Việt Nam trên báo chí Nga thuộc về các tác giả nước ngoài. Và chỉ đến năm 1846, nghiên cứu đầu tiên của công dân Nga về đất nước các bạn mới được công bố tại Matxcơva. Sử gia Matxcơva Petr Tsvetov phát hiện trong kho lưu trữ một nghiên cứu gần đây hơn của Evdokim Zyablovsky:

“Rõ ràng, Zyablovsky là tác giả Nga đầu tiên viết về Việt Nam. Là giáo sư Đại học St Petersburg, với người đương thời, ông nổi tiếng vì các nghiên cứu thống kê và địa lý.”

Một trong những tác phẩm của Zyablovsky là “Khóa học về địa lý phổ quát" được xuất bản tại St Petersburg năm 1819. Trong sách có nhắc đến Nam Kỳ "đông dân, giàu lúa gạo, vàng và bạc."

12 năm sau, trong cuốn sách mới của mình nhan đề là “Địa lý phổ quát" Zyablovsky mở rộng giới thiệu độc giả Nga với khu vực Bắc Bộ Việt Nam và đề cập đến Huế. Ông viết về “cung điện hoàng gia với trang trí tuyệt vời " và về Hà Nội. Tác giả liệt kê các tôn giáo của người dân địa phương như Phật giáo và Nho giáo, Hồi giáo và Công giáo. Tác giả cũng chú ý đáng kể đến đời sống kinh tế. Trong số những nghề chính của người dân, ông Zyablovsky nhắc tới nông nghiệp và lưu ý đến sự phát triển của ngành sản xuất tơ lụa và vải bông. Trong số các đối tác thương mại của Việt Nam tác giả nêu các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Ba Tư và châu Âu. Đồng thời tác giả nhận xét rằng toàn bộ thương mại hàng hải của Việt Nam khi đó nằm trong tay của người Trung Quốc.

Sử gia Matxcơva Petr Tsvetov cho rằng cần phải ghi nhận công lao của ông Evdokim Zyablovsky trong việc giới thiệu ở Nga những thông tin đầu tiên về Việt Nam từ đầu thế kỷ 19. Tuy nhiên, sẽ không có gì bất ngờ, nếu trong quá trình nghiên cứu sẽ tiếp tục tìm thấy các tác giả Nga khác mô tả Việt Nam.
Nguồn ruvr. ru